Medyczna marihuana pod kątem badań naukowych

Marihuana jest jednym z najczęściej używanych środków odurzających na świecie. Ma zarówno zagorzałych zwolenników, jak i przeciwników, a teraz temat ten budzi więcej emocji niż kiedykolwiek ze względu na przyjęcie przez Sejm ustawy o wprowadzeniu do polskiego lecznictwa medycznej marihuany. Zgodnie z ustawą farmaceuta będzie mógł przygotować preparaty z marihuaną choremu na podstawie recepty wystawionej przez lekarza. Szczegóły są nadal dopracowywane.

Marihuana – co to i dlaczego działa?

To co nazywamy marihuaną to wysuszone kwiatostany konopi indyjskich (Cannabis sativ var. indica). Stosowana już w starożytnych Chinach i przez lata przechodziła różne okresy popularności.
Za działanie marihuany odpowiedzialne są głównie kannabinoidy, czyli cząstki, które wchodzą w reakcje z receptorami kannabinoidowymi obecnymi w organizmie ludzkim. Główne typy kannabinoidów to:

• THC – tetrahydrokannabinol
• CBD – kannabidiol
• CBC – kannabichromen
• CBG – kannabigerol

Dodatkowo możemy znaleźć w niej terpenoidy (pinen, limonen, mircen, beta-kariofilen, linalol).
Działanie marihuany zależy głównie od obecności kannabinoidów. Oddziałują one na receptory kannabinoidowe CB1 i CB2, tworzące tak zwany układ endokannabinoidowy.
Receptor CB1, rozmieszczony głównie w mózgu, odpowiada za uczenie się, odczuwanie stresu i bólu, zdolności poznawcze, wyrażanie emocji, podejmowanie decyzji, apetyt.
Receptor CB2, obecny głównie w narządach i komórkach związanych z układem immunologicznym. Jego pobudzanie wiąże się z regulacją procesów immunologicznych, między innymi uwalniania cytokin. Jego obecność wykryto także w OUN w komórkach mikrogleju i neuronach.
W zależności od tego, który receptor zostanie pobudzony, uzyskamy różne efekty stosowania.

Kiedy ją stosujemy?

Choroba Parkinsona

Choroba Parkinsona jest zaliczana do chorób neurodegeneracyjnych. Objawami są problemy z poruszaniem – trzęsienie, sztywność, nieprawidłowy chód. W późniejszych etapach dochodzą zaburzenia poznawcze oraz zachowania. Dodatkowo pojawiają się objawy otępienne. Związane jest to z zaburzeniami produkcji dopaminy.
Kannabinoidy chronią neurony przed zniszczeniem oraz działają antyoksydacyjnie i przeciwzapalnie, dzięki czemu zmniejszają szybkość postępowania choroby. Dodatkowo chorzy palący marihuanę odczuwali poprawę zdolności motorycznych oraz zmniejszenie bólu.

Choroba Alzheimera

Jest to choroba neurodegeneracyjna, w wyniku której dochodzi do ciężkich zaburzeń otępiennych. Nie jest znany mechanizm jej rozwoju, powstało kilka prawdopodobnych hipotez, ale żadna nie jest potwierdzona. Niemniej jednak wiadomym jest, że powoduje ogromne zmiany w strukturze mózgu.
Podawanie medycznej marihuany chorym zmniejsza stan zapalny mózgu poprzez oddziaływanie na receptory kannabinoidowe CB2.
Dzięki temu rozwój choroby jest spowolniony.

Wpływ na układ krążenia

Zdecydowana większość dostępnych materiałów mówi o szkodliwym wpływie marihuany na układ sercowo-naczyniowy. Zwiększa ryzyko wystąpienia arytmii, epizodów niedokrwienia. Pojawiły się jednak hipotezy, że to wszystko jest efekt występujący krótko po spożyciu, długoterminowe przyjmowanie marihuany nie wpływało statystycznie na rozwój choroby. Przeprowadzono dodatkowo badanie na myszach w trzech schematach dawkowania THC – wykazano, że wstępne podanie ultra małej dawki THC będzie chronić przed chorobą niedokrwienną serca.

Padaczka

Chyba najbardziej znany efekt działania medycznej marihuany to efekt przeciwpadaczkowy. Wśród badanych kannabinoidów najpewniejsze działanie przeciwdrgawkowe wykazuje CBD – kannabidiol. Wpływa on między innymi na uwalnianie kwasu gamma-aminomasłowego.
Należy uważać, gdyż przyjmowanie marihuany w zbyt dużych ilościach albo z niepewnego źródła może spowodować nasilenie napadów padaczkowych.

Inne

Wstępne dane z małego, kontrolowanego badania z placebo, przeprowadzonego w Wielkiej Brytanii, badającego wpływ kannabidiolu dostarczanego przez inhalator na konsumpcję papierosów wśród osób chcących rzucić palenie wskazują na 40-procentową redukcję palenia w grupie leczonej w porównaniu z placebo.
Ponadto wiele badań epidemiologicznych wykazało niższą częstość występowania otyłości i cukrzycy wśród użytkowników marihuany w porównaniu z osobami, które nigdy nie używały marihuany, sugerując związek między kannabinoidami a procesami metabolicznymi. Badanie przeprowadzone na 4657 dorosłych Amerykanach z National Health and Nutrition Examination Survey wykazało, że użycie marihuany było związane z niższym poziomem insuliny na czczo.
Dodatkowo marihuanę używa się przy leczeniu przewlekłego bólu, w niektórych przypadkach depresji oraz jako środek przeciwnowotworowy. Ma działanie uspokajające.

Przeciwwskazania:

Marihuana zdecydowanie nie jest lekiem bezpiecznym. Musi być stosowana ściśle według zaleceń lekarza. Przede wszystkim szczególną ostrożność powinni zachować pacjenci cierpiący na choroby układu krążenia. Dodatkowo kannabinoidy, a zwłaszcza THC może wywoływać psychozy, nasilać lęki. Marihuana spala się w wyższej temperaturze niż tytoń, więc palacze są bardziej narażeni na choroby układu oddechowego.

Źródła:

• Goyal H, Awad HH, Ghali JK. Role of cannabis in cardiovascular disorders. J Thorac Dis. 2017;9(7):2079-92.
• Hill KP. Medical marijuana for treatment of chronic pain and other medical and psychiatric problems: A clinical review. JAMA. 2015;313(24):2474-83.
• Lupica CR, Hu Y, Devinsky O, Hoffman AF. Cannabinoids as hippocampal network administrators. Neuropharmacology. 2017;124:25-37.
• Turner H, Chueh D, Ortiz T, Stokes AJ, Small-Howard AL. Cannabinoid therapeutics in Parkinson’s disease: Promise and paradox. J Herbs Spices Med Plants. 2017;23(3):231-48.
• Wilkinson ST, D’Souza DC. Problems with the medicalization of marijuana. JAMA. 2014;311(23):2377-8.
• Winek CL. Some historical aspects of marijuana. Clin Toxicol. 1977;10(2):243-53.